WHISTLEBLOWING
Η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937
Τα άτομα που εργάζονται για έναν οργανισμό ή που βρίσκονται σε (στενή) επαγγελματική σχέση με αυτόν είναι συχνά τα πρώτα που αντιλαμβάνονται υφιστάμενες ή επικείμενες παραβάσεις νομικών υποχρεώσεων από τον ίδιο τον οργανισμό ή από μέρος του προσωπικού του. Ωστόσο, λόγω του φόβου των αντιποίνων, η αναφορά τέτοιων παραβάσεων δεν είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο.
Η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 για τους «μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος» αποσκοπεί στην παροχή ενός πλαισίου ασφαλείας για όσους εργαζόμενους επιθυμούν να καταγγέλλουν παραβατικές συμπεριφορές που σχετίζονται με την εργασία τους, προσφέροντας στο πρόσωπο που υποβάλλει την αναφορά την απαραίτητη προστασία.
ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ
Καταγγελία χωρίς φόβο
Ποια προστασία πρέπει να προσφέρει ο οργανισμός στα πρόσωπα που καταγγέλλουν;
Ένα πρόσωπο που υποβάλλει αναφορά θα απολαμβάνει προστασία από αντίποινα εάν πληρούνται δύο προϋποθέσεις:
α) Το αναφέρον πρόσωπο είχε βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις παραβάσεις που ανέφερε ήταν αληθείς κατά τη στιγμή της αναφοράς και ότι οι πληροφορίες αυτές ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937.
β) Το αναφέρον πρόσωπο διαβίβασε τις πληροφορίες μέσω ενός από τους διαύλους που προβλέπονται στην Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό Δίκαιο.
Εκτός της υποχρέωσης εμπιστευτικότητας για τα πρόσωπα που χειρίζονται την αναφορά, το πρόσωπο που υποβάλλει την αναφορά επωφελείται από δύο είδη προστασίας:
1. Απαγορεύονται τα αντίποινα κατά του αναφέροντος.
Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες για το πρόσωπο που υπέβαλε την αναφορά, η οποία, κατά τη γνώμη του προσώπου που υπέβαλε την αναφορά, ήταν αληθινή και νόμιμη εκείνη τη στιγμή. Η οδηγία αναφέρει διάφορα παραδείγματα, απαγορεύοντας την εφαρμογή τους: διαθεσιμότητα, απόλυση, αρνητική αξιολόγηση της απόδοσης, άδικη μεταχείριση, χρηματική ποινή, προσβολή της φήμης κλπ.
2. Το αναφέρον πρόσωπο έχει δικαίωμα πρόσβασης σε μέτρα υποστήριξης “ανάλογα με την περίπτωση”.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν “ολιστικές και ανεξάρτητες πληροφορίες και συμβουλές”, καθώς και οικονομική βοήθεια στο πλαίσιο νομικών διαδικασιών. Η προστασία αυτή ισχύει επίσης για τρίτα πρόσωπα (φυσικά πρόσωπα αλλά και νομικά πρόσωπα) που συνδέονται με τα πρόσωπα που αναφέρουν και τα οποία θα μπορούσαν να υποστούν αντίποινα σε πλαίσιο που σχετίζεται με την εργασία (π.χ. συνάδελφοι ή συγγενείς των προσώπων που αναφέρουν, εταιρείες διαχείρισης των προσώπων που αναφέρουν, εργοδότης του προσώπου που αναφέρει σε περίπτωση εξωτερικού οργανισμού κ.λπ.)
ΥΠΟΧΡΕΟΙ
Γιατί σας αφορά
Πρέπει η εταιρία σας να θεσπίσει διαδικασία για την εσωτερική αναφορά τέτοιων παραβιάσεων και ποια κανάλια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό;
Όλες οι νομικές οντότητες του ιδιωτικού τομέα με 50 ή περισσότερους εργαζόμενους υποχρεούνται να δημιουργήσουν εσωτερικό σύστημα αναφοράς. Τα εν λόγω συστήματα αναφοράς πρέπει να επιτρέπουν την υποβολή της γραπτής αναφοράς ή προφορικής μέσω τηλεφώνου ή συστημάτων φωνητικών μηνυμάτων.
Εκτός από τους εσωτερικούς διαύλους, είναι επίσης δυνατό τα πρόσωπα που υποβάλλουν αναφορά να ακολουθήσουν άλλες διαδικασίες (ενδεικτικά, μέσω μιας εξωτερικής αρχής ή μέσω δημόσιων γνωστοποιήσεων).
Χρήσιμη πληροφορία: Η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 δεν αναφέρει συγκεκριμένη μορφή, αλλά συνίσταται να χρησιμοποιείται ένας συγκεκριμένος σύνδεσμος στον ιστότοπο του οργανισμού που να παραπέμπει σε εξωτερικό ιστότοπο. Είναι σημαντικό ο σύνδεσμος αυτός να είναι εύκολα προσβάσιμος και ορατός. Η απόκρυψη αυτού του συνδέσμου στους γενικούς όρους χρήσης και προϋποθέσεις του ιστότοπου, δεν είναι αποδεκτή.
ΤΗΡΗΣΗ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Σε πόσο χρόνο πρέπει να εξεταστεί μια αναφορά;
Χρήσιμη πληροφορία: Η μη τήρηση αυτών των προθεσμιών δίνει στο πρόσωπο που υποβάλλει την καταγγελία τη δυνατότητα να επωφεληθεί από την προστασία ως πρόσωπο που υποβάλλει την καταγγελία, ακόμη και αν δημοσιοποιήσει την καταγγελία του. Είναι σημαντικό να τηρούνται αυστηρά οι προθεσμίες.
ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΡΙΣΤΕΙ
Υπεύθυνος Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών
Το “αμερόληπτο πρόσωπο ή τμήμα” που χειρίζεται την καταγγελία θα πρέπει να είναι πρόσωπο με ρόλο και κατάρτιση σχετική με τη νομική συμμόρφωση. Ωστόσο, η εταιρεία θα πρέπει να εξετάσει προσεκτικά την ταυτότητα, την εμπειρία και τα καθήκοντα του προσώπου αυτού, προκειμένου να αποφευχθεί πιθανή σύγκρουση συμφερόντων.
Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ GDPR
Eπεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα
Πώς πρέπει να χειρίζεται ένας οργανισμός την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο μιας αναφοράς;
Kάθε επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, “συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής ή διαβίβασης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τις αρμόδιες αρχές”, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR). Επιπλέον, υφίσταται ειδική υποχρέωση βασισμένη στις αρχές της “ελαχιστοποίησης των δεδομένων” και του “περιορισμού της αποθήκευσης” .
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑ
Εγγύηση εμπιστευτικότητας
Πρέπει η ταυτότητα του αναφέροντα και των ενδιαφερομένων προσώπων να παραμείνει εμπιστευτική; Υπάρχουν όρια;
Η εμπιστευτικότητα δεν αποτελεί μόνο υποχρέωση βάσει του GDPR, αλλά και θεμελιώδη απαίτηση για ένα σύστημα αναφοράς, διότι λειτουργεί αποτρεπτικά προς το σκοπό της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937: Xωρίς εγγύηση εμπιστευτικότητας, ένα πρόσωπο που υποβάλλει αναφορά πιθανόν να μην υποβάλει την αναφορά.
Υπογραμμίζει ρητά συνεπώς, η σημασία της προστασίας της ταυτότητας του αναφέροντος. Για παράδειγμα, χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή του αναφέροντος, η ταυτότητα του δεν μπορεί να αποκαλυφθεί σε κανέναν πέραν των (εξουσιοδοτημένων) προσώπων που χειρίζονται την αναφορά. Αυτό ισχύει όχι μόνο για το όνομα του αναφέροντος, αλλά και “για κάθε άλλη πληροφορία από την οποία μπορεί να συναχθεί άμεσα ή έμμεσα η ταυτότητα του αναφέροντος”.
Εξαίρεση σε αυτό, αποτελεί η υποχρεωτική αποκάλυψη της ταυτότητας του προσώπου που υποβάλλει την αναφορά στο πλαίσιο “ερευνών από εθνικές αρχές ή δικαστικών διαδικασιών”. Στην περίπτωση αυτή, ο οργανισμός υποχρεούται να ενημερώσει σχετικά το πρόσωπο που υποβάλλει την αναφορά, εκτός εάν αυτό θα “έθετε σε κίνδυνο” τις έρευνες ή τις δικαστικές διαδικασίες (π.χ. κίνδυνος καταστροφής αποδεικτικών στοιχείων).
ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
Μέχρι πότε θα πρέπει να εφαρμοστούν οι αλλαγές;
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσετε άμεσα
-
Εναρμόνιση με τη νέα νομοθεσία.
Επιλογή του κατάλληλου εσωτερικού συστήματος αναφοράς.
-
Ενημέρωση των εργαζομένων.
Δημιουργία συνδέσμου προς τα συστήματα εσωτερικής αναφοράς στον ιστότοπο του οργανισμού σας.
-
Εκπαίδευση του προσωπικού.
Ενημέρωση του προσωπικού για τη νέα νομοθεσία, τη διαδικασία και τις δυνατότητες της πλατφόρμας.
-
Εξασφάλιση εμπιστευτικότητας.
Ενσωμάτωση εγγυήσεων προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της πρόσβασης σε αυτά.
-
Συνέπεια.
Παρακολούθηση των προθεσμιών και τήρηση των διαδικασιών.
-
Αξιολόγηση.
Τακτική αξιολόγηση της διαδικασίας και του χειριστή της.
Επικοινωνια
Συνεργαστείτε μαζί μας
Γραφεία
Αθήνα
Λεωφόρος Αλεξάνδρας 83
Τ.Κ. 11474
210.64.38.276